KATEGORI BAHAN SUMBER DAN KEMAHIRAN AKSES SUMBER PEMBELAJARAN
KATEGORI BAHAN SUMBER DAN KEMAHIRAN AKSES SUMBER PEMBELAJARAN
MOHAMMAD YUSUF BIN SUMARDI
D20201095601
KUMPULAN 18
KATEGORI BAHAN SUMBER
Terdapat beberapa
kategori sumber atau alat bantu pengajaran dan pembelajaran yang boleh
digunakan untuk membantu guru dalam proses pembelajaran. Dalam tugasan ini
jenis-jenis sumber pengajaran dan pembelajaran yang terlibat ialah bahan
bercetak, bahan teknologi maklumat dan bahan maujud. Semua jenis-jenis bahan
ini mempunyai ciri-ciri yang berbeza tetapi akan mencapai hasil yang sama iaitu
untuk memastikan murid-murid memahami isi-isi pelajaran serta mencapai objektif
pembelajaran.
Melalui sumber-sumber yang
sedia ada mahupun yang direkacipta mengikut kreativiti sendiri, guru perlu peka
dalam memilih sumber P&P yang hendak digunakan dalam proses pembelajaran.
Terdapat banyak sumber- sumber yang boleh digunakan oleh guru-guru yang
mengajar. Antara bahan- bahan yang boleh digunakan ialah buku teks, buku
rujukan, buku latihan dan lampiran nota. Kebanyakan sumber ini biasa digunakan
oleh guru-guru di sekolah. Untuk memberi kelainan atau penambahan yang lebih
menarik kepada proses P&P, guru boleh menggunakan alat audio visual
contohnya LCD, peta, komputer, gambar rajah dan televisyen.
Menerusi penggunaan
bahan-bahan ini, murid-murid akan lebih tertarik untuk melihat serta mendengar
apa yang hendak disampaikan oleh guru dan secara tidak langsung murid dapat
memberikan tumpuan dengan sepenuhnya kepada guru. Dengan cara ini juga,
objektif yang hendak dicapai akan menjadi lebih mudah untuk dilaksanakan dan
hasilnya akan lebih memuaskan serta memberi manfaat kepada kedua belah pihak
iaitu murid-murid dan guru itu sendiri.
BAHAN BERCETAK
Bahan bercetak boleh
didefinisikan sebagai bahan yang mempunyai tulisan dan wujud secara fizikal.
Bahan ini boleh disentuh dan boleh dibaca secara terus. Ciri penting pada bahan
bercetak ialah ianya mestilah dihasilkan melalui cetakan dan bukan hasil
daripada tulisan tangan mana-mana individu.
Bahan bercetak meliputi
buku, majalah, jurnal, ensiklopedia, surat khabar, kad katalog, kamus, buku
teks dan sebagainya yang dihasilkan secara bercetak. Sementara itu, bahan
bercetak juga dapat diklasifikasikan kepada dua jenis iaitu bahan bergambar dan
tidak bergambar. Cintih bahan bergambar ialah surat khabar, brisur, poster dan
gambar manakala bahan tifak bergambar ialah seperti graf. Bahan bercetak
seperti ini banyak disimpan di pusat sumber atau di perpustakaan ataupun di
arkib. Semuanya dihasilkan oleh penulis-penulis atau pereka-pereka yang mahir
dan terkenal di bidang masing-masing.
Sumber pengajaran dan
pembelajaran ini telah digunakan secara meluas oleh guru-guru di sekolah sejak
beberapa lama kerana kelebihan yang terdapat pada bahan ini. Bahan ini mudah
didapati, sebagai contoh guru boleh menggunakan bahan-bahan terpakai yang tidak
digunakan lagi seperti majalah, surat khabar serta buku-buku lama yang sudah
tidak digunakan lagi. Melalui penggunaan bahan-bahan terpakai, sebenarnya guru
boleh menerapkan nilai berjimat sepanjang aktiviti P&P. Hal ini kerana
dunia kini memperlihatkan kepincangan terhadap kekurangan sumber mentah seperti
kepupusan kayu balak bagi penghasilan buku.
Selain itu, penggunaan
bahan bercetak tidak memerlukan seorang guru untuk berkemahiran dalam
menggunakannya. Tidak seperti bahan mengajar yang lain seperti bahan multimedia
interaktif yang memerlukan kemahiran dan kecekapan guru dalam penghasilan bahan
tersebut. Guru hanya perlu bijak dalam mempelbagaikan kaedah dan strategi P&P
dengan hanya menggunakan satu bahan bercetak sahaja seperti peta. Peta daerah
boleh digunkan dalam mengajar taburan penduduk, bentuk muka bumi dan
penghasilan karangan penduduk.
Namun begitu terdapat
beberapa kelemahan yang ada pada bahan bercetak ini. Kebiasaaannya bahan
bercetak selalu didapati dalam bentuk buku yang tebal contohnya buku teks. Jadi
ia sukar untuk dibawa kerana berat. Ia juga tidak boleh disunting dan akan
menjadi masalah apabila berlakunya peredaran zaman di mana isi kandungan buku
tersebut menjadi ketinggalan dan tidak terkini. Ini kerana buku-buku selalunya perlu
disunting terlebih dahulu kemudian dicetak seterusnya diedar di mana ia
mengambil masa yang agak lama untuk mengikut peredaran zaman. Kelebihannya yang lain ialah ia mudah alih
dan mudah diakses yang menyebabkan ia menjadi sumber pengajaran dan pembelajaran
yang terkenal dan selalu digunakan.
Sementara itu, bahan ini
mudah rosak sekiranya tidak disimpan dengan baik seperti dimakan anai-anai dan
kulat. sukar untuk kita memperoleh bilik kedap udara yang bersaiz besar untuk
memuatkan kapasiti bhaan bercetak bagi tujuan pengurusan mahupun penggunaan
P&P. Malahan lebih releven jika dikatakan tiada langsung bilik kedap udara yang
wujud dalam mana-mana institusi pendidikan. Kehadiran udara terkendap dalam
bilik penyimpanan bahan bercetak tidak kira di dalam kelas atau rumah sebenarnya
menyumbang kea rah pembiakan kulat. Serangga-serangga kecil pula turut membiak.
Serangga dan kulat mampu merosakkan struktur bahan bercetak seperti majalah dan
buku.
BAHAN TEKNOLOGI MAKLUMAT
Bahan teknologi maklumat
merupakan sumber pengajaran dan pembelajaran yang semestinya mendapat perhatian
daripada murid-murid. Teknologi Maklumat (Information Technology) ataupun IT
adalah teknologi dunia yang terkini dan dapat memberi banyak manfaat jika
digunakan secara betul. Penggunaan sumber ini perlulah dikendalikan oleh guru
yang berkemahiran kerana pengguanaan IT secara terancang dan bersesuaian dapat
meningkatkan kecekapan proses dan keberkesanan P&P itu.
Bagi guru yang
menggunakan sumber P&P ini, mereka boleh menggunakan portal pendidikan,
internet dan intranet, rangkaian LAN dan akhir sekali ialah multimedia.
Komputer adalah alat atau bahan utama yang perlu digunakan oleh guru untuk
menyampaikan isi pelajaran dalam proses P&P. Pada masa kini guru-guru sudah
mempunyai kemudahan kerana terdapat perisian- perisian yang percuma disediakan
oleh kerajaan di mana isi perisian tersebut bertepatan dengan sukatan pelajaran
yang sedia ada. Banyak kelebihan bahan ini di mana jika ia digunakan secara
betul jadi guru perlu selalu memantau pergerakan murid-murid semasa proses
P&P sedang berlangsung.
Kelebihan bahan ini ialah
murid-murid cepat mudah faham kerana mereka akan tertarik dengan grafik yang
ada pada bahan ini di mana secara tidak langsung telah menarik perhatian
mereka. Selain itu murid-murid mudah untuk mengulangkaji apa yang telah
dipelajari dan guru juga mudah untuk membuat suntingan sekiranya guru mendapati
terdapat perubahan yang perlu dibuat. Secara keseluruhannya penggunaan bahan
teknologi maklumat ini adalah banyak kelebihannya berbanding kelemahan yang ada
dan dengan bimbingan daripada guru. Walaubagaimanapun tidak dinafikan kelemahan
yang mungkin timbul tetapi ia akan dapat diatasi dengan mudah sekiranya
pengisian yang menarik daripada guru dihasilkan.
Namun kekurangannya ialah
memerlukan kemahiran dalam pengurusan bahan IT ini. Penggunaan IT baru sahaja
dimasukkan dalam bidang pendidikan dan menyebabkan guru yang berpendidikan dengan
konsep lama akan mengalami masalah dalam penggunaan bahan teknologi maklumat
ini. Guru-guru yang bertanggungjawab dalam penyampaian ilmu mahu tidak mahu terpaksa
mempelajari serta menaik taraf dalam pengurusan pembelajaran dengan menerapkan
penggunaan IT. Tidak boleh dinafikan bahawa teknologi dalam era globalisasi ini
membawa erti yang penting dan besar dalam pendidikan. Oleh itu, semua guru
perlulah merujuk dengan guru yang mempunyai kemahiran dalam bidang Teknologi
Maklumat untuk menaikkan pengurusan pembelajaran mereka selaras dengan pengedaran
zaman.
BAHAN MAUJUD
Sumber pengajaran dan
pembelajaran bahan maujud adalah merupakan bahan konkrit atau bahan sebenar
yang boleh disentuh dan dipegang. Bahan maujud ini juga adalah nyata yang ada
di lingkungan alam, baik digunakan dalam keadaan hidup ataupun yang sudah diawetkan.
Contoh bahan maujud bukan sahaja tergolong dalam sumber P&P sahaja malah
kota atau bangunan yang kekal serta alam persekitaran juga boleh dikatakan
sebagai bahan maujud. Manakala dari segi sumber P&P pula bahan-bahan yang
mungkin terlibat ialah alat komputer, OHP, alat tulis dan perkakas sains.
Bahan maujud terbahagi pula kepada 3
jenis iaitu realia asli, realia awet dan spesimen. Realia asli terbahagi kepada
dua iaitu bahan yang hidup dan bahan bukan hidup. Bahan yang pertama ialah
bahan hidup yang sebenar dalam dunia realiti dan masih hidup contohnya cacing
tanah. Manakala bahan bukan hidup pula ialah seperti jentera ataupun bangunan.
Realia awet pula mestilah berasal daripada benda hidup yang kemudiannya diawet
dan disimpan di dalam bendalir kimia. Jenis bahan maujud yang ketiga ialah
spesimen. Spesimen ialah sample atau contoh hidupan yang dapat mewakili
kumpulan hidup-hidupan tertentu yang mempunyai sifat-sifat atau ciri-ciri yang
lazimnya terdapat pada kumpulan hidup tersebut. Kebiasaanya spesimen selalu
didapati dalam bentuk bahan awetan. Contoh bahan hidup yang boleh dijadikan
spesimen ialah daun-daun. Aplikasi penggunaan bahan maujud boleh menggunakan
situasi, gambaran atau kenyataan sebenar. Murid akan didedahkan dengan
pengalaman sebenar di mana melibatkan pengalaman sedia ada mereka dan juga
merangsang penggunaan deria penglihatan, pendengaran, rasa, sentuhan dan bauan
murid-murid.
Kelebihan yang terdapat
pada bahan maujud ini adalah penglibatan murid secara langsung dengan
penggunaan bahan maujud ini menjadikan mereka aktif dalam proses pengajaran dan
pembelajaran. Murid turut dapat membuat interpretasi sejarah berdasarkan bahan
maujud tersebut. Ciri bahan maujud tersebut yang bersifat realistik turut
menggera murid untuk meneroka idea yang kompleks dan abtrak selaras dengan asas
Kemahiran Pemikiran Sejarah (KPS) yang harus diaplikasikan oleh murid.
Walaupun begitu, setiap
sumber pengajaran dan pembelajaran ada kelemahannya tidak terkecuali sumber
bahan maujud. Para guru sukar untuk memperolehi bahan untuk menghasilkan bahan
maujud tadi. Kesukaran ini sering berlaku kepada guru yang berada di pedalaman.
Mereka terpaksa keluar ke bandar bagi membeli bahan untuk menghasilkan bahan
maujud ini. Terdapat juga sesetengah bahan maujud yang mempunyai kos yang
tinggi. Reka bentuk bahan maujud yang besar turut menyukarkan guru untuk membawa
bahan tersebut.
KEMAHIRAN AKSES SUMBER
PEMBELAJARAN
Akses merupakan
proses atau cara memperolehi sesuatu
data atau maklumat, manakala maklumat pula adalah pemberitahuan atau
pengumuman. Pembelajaran berasaskan sumber banyak bergantung kepada keupayaan
pelajar untuk mendapatkan maklumat yang tepat. Oleh yang demikian, para pelajar
perlulah memiliki kemahiran dalam mengakses sumber pembelajaran. Terdapat
kemahiran yang digariskan untuk memastikan matlamat pembelajaran berasaskan
sumber itu tercapai.
PENGGUNAAN E-BOOK
E-book merupakan sebuah
peranti yang digunakan bagi membantu guru-guru dalam proses pengajaran dan
pembelajaran, ia adalah satu alat atau buku elektronik yang menggantikan buku
teks. Menurut Nor Silawati Aliman (2012). E-book yang diperkenalkan dapat mengurangkan
beban pelajar untuk membawa buku teks setiap hari ke sekolah dan apabila wujudnya
E-book ia telah memberi pendedahan kepada pelajar dengan teknologi terkini dan canggih.
Peranti E-book yang
digunakan oleh para pelajar dan guru telah memberikan suatu perubahan dalam
kaedah pembelajaran dan pengajaran yang selari dengan arus semasa.Kaedah
pembelajaran lebih terbuka dimana pelajar dapat mengakses pelbagai
maklumatdengan cepat. E-book direka untuk penyimpanan bahan bacaan dan
memberikan paparankepada guru dan pelajar untuk pembacaan dalam pengajaran dan
pembelajaran.
PENYEDIAAN BILIK TAYANGAN
DAN MULTIMEDIA
Penyediaan bilik tayangan
dan multimedia merupakan alat pendang dengar untuk kegunaan guru dan murid bagi
tujuan pengajaran dan pembelajaran. Penggunaan dan penempahan ruangan ini
tertakluk kepada buku pinjaman yang telah disediakan di kaunter sirkulasi. Selain
itu, bilik ini juga sering digunakan untuk tujuan rasmi seperti bengkel-bengkel
pendidikan sekolah. Bilik ini turut dilengkapi dengan kemudahan Kampus Astro
yang memberi peluang kepada para guru untuk membawa satu pengalaman
pembelajaran yang holistik dan menyeronokkan.
KEMAHIRAN MENGGUNAKAN
TEKNOLOGI
Penggunaan teknologi dalam
kehidupan kita kian meluas, justeru itu, kita mestilah peka terhadap
perkembangan teknologi ini. Kemahiran dalam menguasai teknologi ini adalah amat
penting pada masa sekarang, kerana banyak perkara yang telah menggunakan
teknologi. Contohnya penggunaan komputer,internet dan sebagainya. Terdapat
banyak faedah yang kita perolehi dengan menguasai kemahiran ini. Tidak rugi
jikalau kita belajar ilmu ini,malah ia akan membawa kebaikan terdapat diri
kita. Antara faedah-faedahnya ialah kita dapat menambahkan lagi kemahiran diri
kita. Kita dapat menambah satu lagi kelebihan diri kita dengan menguasai
kemahiran diri kita. Para guru dan pelajar akan sentiasa berkembang selari
dengan perkembangan semasa seperti yang berlaku terhadap teknologi. Dengan kemahiran
ini akan memudahkan kemahiran akses sumber pembelajaran.
RUMUSAN
Kesimpulannya, pengurusan
sumber terdiri daripada beberapa jenis sumber yang dapat diaplikasikan semasa
proses pengajaran dan pembelajaran (P&P). Oleh itu pengurusan sumber
memainkan peranan penting dalam memastikan pengurusan sumber organisasi
berjalan lancar dan berdaya saing untuk mencapai matlamat tersebut. Pengurus
dan juga setiap pekerja perlu memahami apa yang dimaksudkan dengan pengurusan
sumber.
Ulasan
Catat Ulasan